Gas - Utrecht0000.0011

 

 Literatuur

 

- Heuvel, Marijke, Fabrieken! Industrieel erfgoed in de gemeente Utrecht. Utrecht (Matrijs), 2010 [160 blz. ISBN 978.90.5345.401.5]. Hierin "Gas": blz. 129-133.

- "100 jaar geleden: voor 't eerst gemeentegas in Utrecht. Eigen fabricage stopt in 1959; aardgas doet zijn intrede". In: Utrechts Nieuwsblad, 08-09-1962, blz. 2

- Spanje, Ben van, Sic Semper. Trans 19, de geschiedenis van een Utrechtse sociëteit. Deel in de serie 'Steengoed', nr 52. Utrecht (Utrechts Monumentenfonds), 2011. [58 blz. ISSN 1383.0279]. Hierin: blz. 29 ("Verlichting. Van de Wall Bake, eigenaar van 'draagbaar' gas [noot 26: Met draagbaar gas werd bedoeld gas in flessen, dit in tegenstelling tot gas dat via een pijleiding in het pand komt], bericht in 1856 dat hij de sociëteit wel wilde verlichten, maar vele leden hadden hiertegen bezwaar". Ervaringen met deze vorm van verlichting wezen op onaangename lucht. "In 1862 komt er een grote gaskroon in de grote zaal en in de hoeken drie-armige kronen van hetzelfde type als die in het midden, op rozetten. De verlichting was een grote kostenpost. In 1873 zijn de kosten van de gasverlichting f. 1157,32 oftewel 16% van de totale kosten van de sociëteit". Onder meer wegens brandgevaar mocht de verlichting niet te hoog branden. "De bezwaren tegen gasverlichting zijn later geheel verdwenen. De olielampen worden vervangen door 22 'gaspitten' die werden opgehangen in de lokalen, het buffet en in de gangen. De gasleidingen worden tegen het plafond bevestigd en afgedekt met een holle lijst. [...] Toch werden hier en daar nog kaarsen gebruikt").

- Daas, Simon den, "Gasvlamverlichting". In: Werkgroep Historisch Onderzoek, Omnibus 2016. Kleine onderzoeken en bijvangsten van de laatste 5 jaar, deel in de serie 'Steengoed', nr 59. Utrecht (Het Utrechts Monumentenfonds), 05-2016. [42 blz. ISSN 1383.0279], blz. 16 (Na verschillende vondsten van restanten van gasverlichting werd in de gang van Herenstraat 27 te Utrecht een complete gasvlamverlichting gevonden. Op de wand bevindt zich een rond houten voetstuk, waarop een koperen gaskraantje dat op de gasleiding is aangesloten. "Als je licht wilt hebben draai je het kraantje een eindje open en steek je het gas aan. Het kraantje moet niet te ver open staan: dan krijg je een blauwe vlam. Dat geeft minder goed licht. Na het aansteken draai je het kraantje daarom een stukje dicht zodat er een brede gele vlam ontstaat." Dit is de gasvlamverlichting. In 1886 werd het efficiëntere gasgloeilicht uitgevonden: dat werkte met een gloeikousje, zoals nu nog bij Campinggaz wordt gebruikt.)

- Hulzen, A. van, Utrecht bij gaslicht. Den Haag (Kruseman), 1980cop.\2e druk. [251 blz. ISBN 90.233.0416.0]. Hierin "De straatverlichting": blz. 61-67.

 

 1992

- "Utrecht krijgt 13 miljoen uit aardgas. Viereneenhalf mln voor Duitse Huis, vijfeneenhalf mln voor Lageweide.". In: Utrechts Nieuwsblad, 26-09-1992, blz. 1

 1993

- "Geen rechtsvervolging na explosie Jansdam". In: Utrechts Nieuwsblad, 16-01-1993, blz. 13 ("Een breuk in de gasleiding als gevolg van de druk van een stempelpoot van een grote kraanmachine in combinatie met een zwakke plek in de gasleiding. Dat is zeer waarschijnlijk de oorzaak geweest van de gasexplosie aan het Jansdam op 27 oktober van het vorig jaar [...]")

 Zie verder volgende pagina